Chuyển sang giai đoạn tiếp theo, bạn cần tuân theo bốn quy tắc đọc nữa, nhưng trước tiên là phải thống nhất các thuật ngữ sau khi đã vạch rõ được cấu trúc cuốn sách. Vì vậy, để hiểu và kiểm nghiệm các nguyên tắc chủ đạo của các triết gia, bạn không cần sự trợ giúp của các kinh nghiệm đặc biệt có được từ việc nghiên cứu kỹ lưỡng mà chỉ cần bạn dùng chính lẽ thường và những quan sát hàng ngày về thế giới mà bạn đang sống. Khó đến mức có những triết gia, nhất là những người thuộc các thế hệ gần đây cho rằng không ai có thể trả lời chúng một cách thoả đáng được.
Tuy nhiên, còn có một loại bất đồng khác do chênh lệch về kiến thức. Có thể tóm tắt tính chất đặc biệt của việc phân tích cùng chủ đề được hướng tới trong bốn từ khách quan biện chứng. Đó phải là một câu chuyện tả thực, nhưng không thất thiết phải miêu tả hiện thực cuộc sống, xã hội theo phương pháp thí nghiệm hay nghiên cứu.
Không có cách học nào là bị động, cũng như không có cách đọc nào là không chủ động. Trong số sách đó, có một lượng nhỏ hơn không thể bị vắt kiệt dù bạn đọc theo cách tốt nhất có thể. Theo quan sát của họ (không dùng kính viễn vọng), dường như các thiên thể chỉ thay đổi vị trí, chúng dường như không sinh ra và cũng không mất đi như cây cỏ hay muông thú, chúng cũng không thay đổi về kích thước và chất lượng trong khi tất cả các vật thể trên trái đất đều thay đổi về nhiều khía cạnh chứ không phải chỉ về vị trí.
Họ không thể phân biệt những từ họ không hiểu một cách đầy đủ với những từ đã hiểu. Trẻ cần đạt đến giai đoạn đọc chín chắn này khi ở tuổi vị thành niên. Độc giả có thể không theo ý kiến chủ quan nào, trình bày vấn đề không chút thành kiến hoặc thiên vị nào và coi các ý kiến trái ngược là như nhau.
Không phải lúc nào độc giả cũng ghi chú cẩn thận những hạn chế mà tác giả đã tự đặt ra cho bản thân anh ta. Cuốn sách có tính tổng hợp và bao quát cao, nhưng cũng rất cụ thể, nên có ích cho mọi độc giả, bất kể ở thời đại nào và cho thể loại văn bản nào. Nếu bạn không nhận ra những nhận định khác nhau trong một câu phức tạp, bạn không thể đánh giá đúng những gì mà tác giả đang trình bày.
Những giả thuyết như thế được rút ra trực tiếp từ kinh nghiệm chứ không phải được chứng minh từ những giả thuyết khác. Một độc giả thuần thục thường hoàn thành tất cả công đoạn này cùng một lúc. Hãy so sánh mục lục hai cuốn sách với nhau, bạn sẽ thấy những điểm mới, điểm khác biệt giữa chúng.
Để đọc hiệu quả, tất cả những gì bạn phải làm là trải nghiệm tác phẩm. Tất nhiên, hai tác giả cũng sẽ sử dụng các phương pháp hoàn toàn khác nhau để giải quyết những vấn đề không giống nhau đó. Dưới bản tay bậc thầy của Plato, văn phong này giúp phát triển sự tìm tòi, giúp người đọc tự mình khám phá.
Đương nhiên, mỗi người phải tự mình trả lời các câu hỏi về triết học. Từ kiến thức ở đây có phạm vi ý nghĩa rất rộng, bạn có thể thay thế nó bằng quan điểm hay định kiến sẽ tốt hơn. Chúng ta phải học ngôn ngữ hai lần.
Đặt giả thuyết không phải là việc khó. Ngược lại, nếu bạn phụ thuộc hoàn toàn vào sách hướng dẫn mà không bao giờ đọc sách gốc, có thể bạn sẽ gặp rắc rối. Nếu bạn biết thuật ngữ được từ biểu đạt, bạn đã thấy rõ nhận định trong câu.
Các tác giả như Galileo, Newton và Darwin đều mong muốn các nhà chuyên môn trong cùng lĩnh vực đọc các tác phẩm của mình. Thứ nhất, không phải bao giờ các nhà bình luận cũng đưa ra những nhận xét đúng về một cuốn sách. Giai đoạn đầu tiên gọi là sẵn sàng đọc.