Nhiều bạn trai lúc 12, 13 tuổi sau khi ngủ trưa dậy hay vì một nguyên nhân kích thích xác thịt nào đó thấy dương vật mình cứng lên, bắt lo sợ, không biết tại sao và hồ nghi mình là kẻ quái gở về dâm dục hay mắc quái tật bất trị gì đây. Tâm trí họ bị chiếm thường xuyên bởi hình ảnh người tri kỷ. Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai.
Song ta phải quan niệm chính đáng về các từ ngữ, các chủ trương trên. Mà tại vấn đề hay vật khách quan nào đó có một cái gì nổi bật lên kích thích họ, họ như cái máy để ý tới rồi cũng như máy phán đoán, đánh giá trị hư thực, trúng, sai. Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu.
Lấy gương Sam son và con điếm Dadila: nó òn ỉ, khóc lóc, cắt tóc nhà lực sĩ để chàng sau cùng phải bị bọn thù là Phi li xi tinh móc mắt. Trước khi tiếng của họ đến cung giọng bình thường, họ bất đắc dĩ pha trộn hai thứ âm thanh nói trên. Đừng nói chỉ bạn gái có kẻ thèo lẽo.
Trong lãnh vực tình cảm, bạn trai phóng túng, chơi bời, giao du bất lương nhiều quá mất đi nhiều đức tốt đẹp. Hoa niên đã về, các người thân mến nhất của bạn trai trong gia đình hình như bạn trai chưa cho là thỏa mãn. Họ có thể vì trí tuệ, ý chí đeo đuổi suốt đời quả tim người vợ trong hôn nhân mà vẫn làm việc hoa nguyệt cách dồi dào tình cảm với bất cứ kỷ nữ nào.
Các chế độ nầy thi đua chưởi nhau, hạ bệ nhau, tố cáo nhau là hám lợi nhưng tất cả đều bị Satan giựt dây dụi, xô cấm đầu vào tiền tài, nhan sắc, địa vị : tất cả đều do óc duy vật mà ra. Cái câu cũ như trái đất của Juvénal có lý lắm: Tinh thần lành mạnh trong thân thể khỏe mạnh: mens sana in corpre sano. Còn bốn người thân thích nhau có thể từng hai người yêu nhau cách sai quấy.
Họ có cảm tưởng rằng tiếng của họ nghe kỳ dị quá, điều họ hỏi lảng lối quá. Chúng ta nên nhớ vì số phận long đong của ái tình người nam, người ta mới để ý đến sứ mệnh sự cần thiết của sứ mệnh làm chồng, trách vụ làm cha: tất cả nó trói người nam bền vững trong đời sống hôn nhân nhất phu, nhất phụ. Trong buổi hoa niên, về óc tưởng tượng bạn trai thua bạn gái.
Gia đình họ có chuyện lôi thôi, họ tự xen vô giàn xếp. Họ hay bị hiểu lầm là phách. Núi mai chiều thay máu huyền bí, sông nước thơ mộng trôi bóng liễu trầm ngâm soi mình hả con.
Bạn gái phần đông ưa trực giác, ưa suy xét theo ngũ quan, không thích để tinh thần căng thẳng khi làm việc. Bạn khỏi bị cảnh mà một thi sĩ thanh niên ba chìm bảy nổi với ái tình đã viết: Tuy nhiên tôi tin chắc em đang chuẩn bị một thân hình mỹ lệ, một cõi lòng băng tuyết với những mùi hương thánh đức của Thượng đế để bước vào cung lòng tôi.
Họ không tin Aristote trong lời nầy: Hỡi các bạn, không có tri âm. Phải cải tổ toàn thể lối sinh hoạt hiện tại để gia đình phong phú hơn, vẻ vang hơn. Chừng nỗi cọc, có kẻ xúi dục hay lòng tự ái bị chạm quá, thì bạn trai không nhịn ai đâu.
Nhà giáo dục phải có cặp mắt tinh nhuệ để nhận thấy những tâm hồn trai yếu đuối hầu giúp họ về chí dục. Trong gia đình khi phải tiếp khách vì xã giao hay vì công chuyện làm ăn mà thấy chồng nhiều lần trước làm cho khách không hài lòng đủ vì sự quá đơn giản, thì chính vợ có bổn phận giúp chồng để bặt thiệp mà mưu thành công chung. Họ không biết có thể những điều ngày nay ta thấy vậy mà về sau khi có phận sự, gặp hoàn cảnh khác thấy khác, đối với người phải tin người mới đắc nhân tâm nhưng phải phòng mới khỏi bị hại.